Όλα
ξεκίνησαν από έναν μικρό πίνακα του Γιώργου Τάξερη με τίτλο «Νυχτερινός
Επιβάτης». Ήταν η εποχή των παχιών
αγελάδων, προ κρίσης, τότε που ακόμα εργαζόμουν ως ιστορικός τέχνης
σε κάποια γκαλερί της Αθήνας. Έργο εξπρεσιονιστικό με έντονη χρωματική παλέτα,
τράβηξε κατευθείαν το βλέμμα μου. Πέραν όμως της μανιέρας, αυτό που κέντρισε το
ενδιαφέρον μου και με έκανε να ταυτιστώ μαζί του ήταν το θέμα του: ένας άνδρας
ταξιδεύει τη νύχτα καθισμένος σε ένα αστικό λεωφορείο· φαίνεται χαμένος στις σκέψεις του, καθώς το «έξω» γίνεται
«μέσα». Δεν είναι τόσο επιβάτης όσο διαβάτης
της νύχτας... Αγόρασα εν τέλει τον πίνακα χωρίς να διστάσω και τον
τοποθέτησα απέναντι από το γραφείο μου. Για χρόνια η ματιά μου ξεκουραζόταν
πάνω του κάθε φορά που σήκωνα το κεφάλι από τα γραπτά μου. Μια νύχτα απλά μου ένευσε... Στη φιγούρα του έργου αναγνώρισα κάτι από μένα. Είχε έρθει η ώρα
να ασχοληθώ μαζί του.
Η συλλογή διηγημάτων Νυχτερινός Διαβάτης-Δέκα Αστικές
Αφηγήσεις, εκδ. Λέμβος, 2014 αναπτύχθηκε γύρω από το ομότιτλο διήγημα που
είναι και το πιο αυτοβιογραφικό της συλλογής.Τα δέκα διηγήματα του «Νυχτερινού
Διαβάτη» γράφτηκαν, με εξαίρεση δύο που τα είχα συλλάβει σε προγενέστερη
χρονική περίοδο, μέσα σε ένα μήνα κάτω από τα επιτακτικά κελεύσματα μιας
οργιαστικής έμπνευσης την άνοιξη του 2012. Αποτελούν εικόνες του σύγχρονου
αστικού τοπίου και των κατοίκων του, που είχαν αποτυπωθεί στο μυαλό μου στις
διάφορες περιπλανήσεις μου στην πόλη και δεν είναι τυχαίο πως διαδραματίζονται
σχεδόν όλες στην Αθήνα, όπου γεννήθηκα και μεγάλωσα. Ακόμα και όσες δεν
λαμβάνουν χώρα στην πολύπαθη πρωτεύουσα (Η επέτειος, Ο καφενές, Γερμανικό
νούμερο) συνδέονται άρρηκτα με μια «πόλη» αφού αυτή υπάρχει, συχνά στο
παρασκήνιο, δίνοντας το ιδιαίτερο χρώμα της ουρμπανιστικής αφήγησης ακόμα κι
όταν η ιστορία εξελίσσεται σε κάποιο ορεινό χωριό. Ως υπέρμαχος του κοινωνικού
ρεαλισμού (εξ απαλών ονύχων λάτρευα τον Μπαλζάκ και την Ώστεν από τους
κλασικούς δυτικούς αλλά και τον Ροϊδη και τον Καραγάτση από τους δικούς μας) με
ενδιαφέρει η καταγραφή, ιδίως όταν καταπιάνομαι με τη σύγχρονη πεζογραφία, της
κοινωνίας του σήμερα. Οι ήρωές μου, άνθρωποι από διάφορες κοινωνικές
βαθμίδες, είναι εν δυνάμει υπαρκτοί. Μπορεί ο αναγνώστης να αναγνωρίσει σε αυτούς
τον γείτονα, τον συνάδελφο, τον συγγενή. Χάριν του ρεαλισμού που υπηρετώ μπορώ
να πω πως γίνομαι συχνά ανελέητος στη σκιαγράφηση των χαρακτήρων μου, οι οποίοι
αντιμετωπίζονται με επικριτική και σατυρική, πολλές φορές, διάθεση. Δεν είναι,
επίσης, λίγες οι φορές που εσκεμμένα κουνώ με νόημα το δάχτυλο στον αναγνώστη
σε περίπτωση που δεν έχει διαβάσει πίσω από τις λέξεις, γιατί με ενδιαφέρει να
«δει» κι όχι απλά να ακουμπήσει τα όσα περιγράφω. Δεν είναι «υπεράνθρωποι» οι
ήρωες του Νυχτερινού Διαβάτη. Έχουν πάθη, αδυναμίες αλλά κι αρετές. Συχνά
παλεύουν ανάμεσα στο «πρέπει» και το «θέλω», στο «φαίνεσθαι» και το «είναι»,
προσπαθώντας να κρύψουν κάτι από την αλήθεια τους. Με ενδιαφέρει να τραβήξω την
κουρτίνα και να τους απογυμνώσω από τα οικογενειακά, κοινωνικά, σεξουαλικά
στερεότυπα που επιτυχώς ή ανεπιτυχώς προσπαθούν να υιοθετήσουν. Δεν είναι λίγες
οι φορές που οι ιστορίες της συλλογής «χαστουκίζουν» κι έρχονται σε αντίθεση με
το σύστημα των αξιών του εκάστοτε αναγνώστη. Δε με ενδιαφέρει να χαϊδέψω τον αναγνώστη,
λέω μια ιστορία είτε συμφωνεί είτε διαφωνεί με αυτή. Σε μια βιβλιοπαρουσίαση
κάποιος είπε πως ο Νυχτερινός Διαβάτης είναι κατά του «μικροαστισμού». Ίσως και
να είναι...
Το βιβλίο εκδόθηκε ένα χρόνο μετά από
το Γλυκό Κυδώνι, εκδ. Τσουκάτου, 2013 , ένα καθαρά ιστορικό,
οικογενειακό μυθιστόρημα για τις Κυδωνίες και τις χαμένες πατρίδες. Η αλήθεια
είναι πως είχα άγχος γιατί ήταν κάτι εκ διαμέτρου διαφορετικό, όχι μόνο ως
λογοτεχνικό είδος αλλα κυρίως λόγω ύφους, και δεν ήξερα τι αποδοχή θα έχει από το
πιο συντηρητικό αναγνωστικό κοινό που είχε λατρέψει το νοσταλγικό Γλυκό
Κυδώνι. Φυσικά, ο λογοτέχνης πρέπει να είναι αληθινός απέναντι στον εαυτό
του, αν δεν θέλει να κοροϊδεύει τους αναγνώστες, και να μη λογοκρίνει ποτέ ο
ίδιος τα γραπτά του. Κάπως έτσι εκδόθηκε ο Νυχτερινός μου Διαβάτης, ένα βιβλίο
που εμπνεύστηκα από έναν μικρό πίνακα...
ΠΗΓΗ: http://fractalart.gr/alexandros-kefalas-2/
