Τετάρτη 3 Σεπτεμβρίου 2014

Ο Αλέξανδρος Κεφαλάς στο This is Just Life

 
Με αφορμή την κυκλοφορία του τελευταίου του βιβλίου ο συγγραφέας Αλέξανδρος Κεφαλάς μας παραχώρησε μια συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης...
 
Αλέξανδρε, πώς αποφάσισες να γίνεις συγγραφέας;

Άκη, καταρχάς θα ήθελα να σε ευχαριστήσω για τη διαδικτυακή σου φιλοξενία. Από παιδί διάβαζα πολύ λογοτεχνία, τόσο νεοελληνική όσο και ευρωπαϊκή, κυρίως κλασική. Μέχρι τα είκοσι εννέα μου που αποπειράθηκα να γράψω το πρώτο μου μυθιστόρημα (Η Αγγλίδα Κυρία, εκδόσεις Διόπτρα 2007) ήμουν απλά ένας δεινός αναγνώστης. Δεν είχα λάβει ποτέ μέρος σε κάποιο λογοτεχνικό διαγωνισμό, δεν είχα παρακολουθήσει σεμινάρια δημιουργικής γραφής, δεν ανήκα σε ερασιτεχνικές ή πιο «επίσημες» λογοτεχνικές λέσχες και περιοδικά, δεν μπλόγκαρα και γενικά δεν είχε ποτέ περάσει από το μυαλό μου πως θα γινόμουν κάποια μέρα λογοτέχνης... Τη συγγραφή την έβλεπα τελείως ακαδημαϊκά. Το τελευταίο έτος στο κολλέγιο, κι ενώ είχα να παραδώσω ένα βουνό από πτυχιακές εργασίες, ως αντίδραση περισσότερο, ως απελευθερωτική κίνηση αν θες, άρχισα τη συγγραφή.

Από τα στοιχεία του ΕΚΕΒΙ (Εθνικό Κέντρο Βιβλίου) διαπιστώνω πως έχεις εκδώσει αρκετά και ποικίλα βιβλία παρά το νεαρό της ηλικίας σου.

(Γέλια) Δεν είμαι και τόσο μικρός, έκλεισα τα τριάντα εφτά... Είναι πάντως αλήθεια πως την πρώτη μου έκδοση ακολούθησαν αρκετές και υπήρξα από τους τυχερούς, αφού είδα τα έργα μου να εκδίδονται. Τι να πω, ο δημιουργικός μου οίστρος φταίει που δε με αφήνει σε ησυχία...

Μέχρι σήμερα έχω γράψει ένα ακόμα μυθιστόρημα εποχής (Ιερό Πάθος, εκδόσεις Άπαρσις 2013) ‒ήταν από τις πρώτες μου συγγραφικές προσπάθειες και επηρεασμένο από την κλασική ευρωπαϊκή λογοτεχνία, ένα είδος σπουδής για μένα‒, ένα σύγχρονο (Επικίνδυνες Συνδέσεις, εκδόσεις Άπαρσις 2010), ένα ιστορικό για τη μικρασιατική καταστροφή (Γλυκό Κυδώνι, εκδόσεις Τσουκάτου 2013), μία ποιητική συλλογή (Άπολις, εκδόσεις Οδός Πανός 2013) και τελευταία μια συλλογή σύγχρονων διηγημάτων (Νυχτερινός Διαβάτης-Δέκα Αστικές Αφηγήσεις, εκδόσεις Λέμβος 2014).

Ποιο είναι, αλήθεια, το αγαπημένο σου λογοτεχνικό είδος;

Όλα μου τα έργα εκφράζουν ένα κομμάτι και μια φάση της ζωής μου και τα αγαπώ εξίσου, δεν μπορώ να ξεχωρίσω ή να «αποκληρώσω» κάποιο (Γέλια). Η συγγραφή αποτελείται από διάφορα είδη, κι αν δε δοκιμάσεις τις δυνάμεις σου δεν μπορείς να ξέρεις ποιο απ’ όλα πραγματικά σε εκφράζει. Επίσης, το θεωρώ μονότονο να περιορίζεσαι σ’ ένα μονάχα. Είναι κάτι αντίστοιχο με τη μουσική, την οποία λατρεύω. Δεν μπορείς πάντα να παίζεις στον ίδιο τόνο...

Θεωρείς ποιο δύσκολη την ποίηση από την πεζογραφία;

Τίποτα δεν είναι εύκολο αν λείπει η έμπνευση, η κλίση, η δεξιοτεχνία, εν γένει αυτό που κάποιοι αόριστα ονομάζουν ταλέντο. Δυσκολίες, εφόσον αντιμετωπίζεις σοβαρά το έργο σου, φυσικά και θα αντιμετωπίζεις κατά τη διάρκεια της δημιουργίας. Προσωπικά θεωρώ πιο δύσκολο το πεζογράφημα και δη το μυθιστόρημα. Εκτός από το γεγονός ότι απαιτείται χρόνος προκειμένου να ολοκληρωθεί, ο δημιουργός εκτίθεται περισσότερο στο αναγνωστικό κοινό, λέξη με τη λέξη, σελίδα με τη σελίδα, κεφάλαιο με το κεφάλαιο. Το στήσιμο της πλοκής, οι χαρακτήρες και η δομή, αν θες να γράφεις χωρίς να κοροϊδεύεις τον αναγνώστη, θέλουν αριστοτεχνική αντιμετώπιση και εμμονή στην λεπτομέρεια. Το διήγημα, λόγω έκτασης και πυκνότητας, βγαίνει συνήθως πιο εύκολα.

Η ποίηση, από την άλλη, είναι για μένα καθαρή απόλαυση. Μπορείς μέσα σε λίγους στίχους με τη σωστή επιλογή λέξεων να κρύψεις μια ιστορία, μια εικόνα, ένα συμβολισμό... Η πρώτη μου ποιητική συλλογή προέκυψε από σκόρπιες σκέψεις και εικόνες που είχα στο σημειωματάριό μου και δεν μπορούσαν να βρουν θέση στα πεζά μου κείμενα. Στην ποίηση είμαι μάλλον της παλιάς σχολής. Δεν μπορώ τις όμορφες, δυνατές πολλές φορές μα ασυνάρτητες εκφράσεις χωρίς συνοχή (που τόσο συχνά διαβάζω πια). Θέλω να μένει με ένα συναίσθημα, με μια εικόνα στο τέλος ο αναγνώστης, κι όχι με το τετριμμένο ερώτημα τι εννοεί ο ποιητής;...

Μιας και έχεις γράψει ιστορικό μυθιστόρημα, πες μας ποιες είναι οι ιδιαιτερότητές του σε σύγκριση με το σύγχρονο;

Το ιστορικό μυθιστόρημα δεν είναι εύκολο συγγραφικό είδος. Χρειάζεται εκτεταμένη μελέτη των ιστορικών γεγονότων, που αν και αποτελούν τον καμβά, το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται η ιστορία σου, εντούτοις πρέπει να είναι ακριβή. Επίσης, χρειάζεται βαθιά γνώση των κοινωνικών εθίμων και της εποχής που περιγράφεις, προκειμένου να δώσεις πιστά την ατμόσφαιρα και να ταξιδέψεις τον αναγνώστη. Το δυσκολότερο όλων, όμως, είναι να καταφέρεις να μπεις μέσα στην ψυχοσύνθεση χαρακτήρων αλλοτινών εποχών και να αποδώσεις τα συναισθήματα και τις μύχιες σκέψεις τους για γεγονότα που συνέβησαν δεκαετίες ή αιώνες πριν. Πολλοί δεν το αντιλαμβάνονται και το αποτέλεσμα είναι γελοίες ιστορικές ανακρίβειες στις περιγραφές και μια σύγχρονη οπτική στον τρόπο αφήγησης. Για το σύγχρονο απλά πρέπει να έχεις ανοιχτά τα αυτιά και τα μάτια σου και να αφουγκράζεσαι τους παλμούς του σήμερα.

Θα ήθελες να μοιραστείς μαζί μας τον τρόπο με τον οποίο συλλαμβάνεις και γράφεις τα βιβλία σου;

Γιατί όχι; Δεν είναι δα και κανένα κρατικό μυστικό. Άλλωστε, δεν υπάρχει κάποια «συνταγή». Είναι καθαρά υποκειμενικός και προσωπικός ο τρόπος συγγραφής του καθενός. Δεν υπάρχει σωστός ή λανθασμένος. Άλλοι γράφουν συστηματικά, άλλοι όταν έχουν διάθεση, άλλοι ανά μεγάλα χρονικά διαστήματα κ.ο.κ. Η έμπνευση έρχεται συνήθως σε ανύποπτο χρόνο, γι’ αυτό, όσο κλισέ κι αν είναι, κυκλοφορώ παντού και πάντα με το σημειωματάριό μου. Συνήθως την ιστορία, τους χαρακτήρες, ακόμα και το τέλος, τα συλλαμβάνω στιγμιαία. Ξέρω εξαρχής δηλαδή πώς θα τελειώσει η ιστορία μου. Ποτέ δεν ταυτίστηκα με τους ομοτέχνους που λυρικά λένε το βιβλίο με πάει, οι ήρωες μου λένε πώς θα συνεχίσω και άλλα σχετικά... Μου θυμίζει λίγο αυτόματη γραφή (Γέλια). Φυσικά τις λεπτομέρειες τις επεξεργάζεσαι όσο δουλεύεις το έργο σου, είναι μια μάχη με απώλειες αλλά και κατακτήσεις.

Όταν ξεκινάω ένα καινούργιο βιβλίο, συνήθως πέφτω με τα μούτρα στην αρχή, μέχρι να του δώσω το κατάλληλο ύφος. Έπειτα, για κάποιο διάστημα μπορεί να το ξεχάσω και κυριολεκτικά να μην γράψω για μήνες ούτε μια πρόταση, αποστασιοποιούμαι χωρίς να σημαίνει πως απουσιάζει από τη σκέψη μου. Στο τέλος γράφω μανιωδώς μέχρι να το ολοκληρώσω. Κάποιο χτένισμα γίνεται πάντα με πιο ψύχραιμη ματιά, πριν αποσταλεί στον εκδότη. Σε κάθε περίπτωση το έργο σε αφήνει μονάχα όταν το δεις τυπωμένο κι έτοιμο να κάνει την πορεία του. Μετά από έξι εκδόσεις έχω καταλήξει πως αυτή είναι μάλλον η «τεχνική» μου...

Είναι δύσκολο να είσαι συγγραφέας και μάλιστα νέος στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης;

Όπως έχω αναφέρει εκτενώς σε ένα άρθρο μου, η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει βαθιά τον ήδη πολύπαθο χώρο των ελληνικών γραμμάτων, αλλά στις μέρες μας, μαζί με την αποδόμηση ενός ολόκληρου σαθρού κράτους, έχουμε θυσιάσει στο βωμό της ύφεσης μια ολόκληρη γενιά νέων λογοτεχνών που μάταια αναζητά να επικοινωνήσει με το αναγνωστικό της κοινό. Την τελευταία δεκαετία, άξιοι πρωτοεμφανιζόμενοι και μη λογοτέχνες, πολύ πριν σκάσει η μεταπολιτευτική φούσκα, αντιμετωπίζονταν με αδιαφορία και ενίοτε με αγένεια από το σύνολο του λεγόμενου εκδοτικού συστήματος (εκδότες, βιβλιοκριτικούς, περιοδικό τύπο, έντυπα ευρείας κυκλοφορίας, αλυσίδες βιβλιοπωλείων κ.λπ.) Και στο χώρο των εκδόσεων υπάρχουν «παρεάκια» και απροσπέλαστες κάστες, γιατί να το αρνηθούμε; Η ποιοτική και πρωτοπόρα λογοτεχνία και οι δημιουργοί της, που δεν είχαν την τύχη να μεγαλουργήσουν σε εποχές παχιών αγελάδων, αγνοούνται και περιθωριοποιούνται χάριν της εύπεπτης λογοτεχνίας παραλίας, της επανέκδοσης έργων παλαιότερων καθιερωμένων συγγραφέων και των μεταφράσεων ξένης και ευπώλητης λογοτεχνίας. Οι περισσότεροι εκδοτικοί οίκοι επενδύουν σε ό,τι αποφέρει σίγουρα κέρδη, λίγοι πλέον δίνουν βήμα σε νέους δημιουργούς. Στην Ελλάδα καμιά δεκαριά γνωστοί λογοτέχνες ζουν αποκλειστικά από την πένα τους, οι υπόλοιποι το κάνουν ως πάρεργο καθαρά και μόνο επειδή το αγαπούν. Είναι οι ερασιτέχνες της συγγραφής με την παραδοσιακή και αληθινή έννοια, και αυτό ίσως έχει και μεγαλύτερη αξία.

Θέλεις να μας μιλήσεις λίγο για την τελευταία σου δουλειά;

Είμαι, όπως θα έχεις καταλάβει, οπαδός του κοινωνικού ρεαλισμού. Είτε αναφέρομαι στο παρελθόν είτε στο σήμερα, μου αρέσει να περιγράφω ρεαλιστικές και εν δυνάμει υπαρκτές καταστάσεις. Ο Νυχτερινός Διαβάτης αποτελείται από δέκα αφηγήσεις. Και οι δέκα ιστορίες της συλλογής έχουν ως φόντο το σύγχρονο αστικό τοπίο. Οι ήρωές μου είναι άνθρωποι της διπλανής πόρτας, διαφόρων κοινωνικών στρωμάτων, που ζουν και πορεύονται μέσα σε απρόσωπες μεγαλουπόλεις προσπαθώντας να επιβιώσουν και να σταθούν στα πόδια τους σε πείσμα του σαρωτικού και πολλές φορές αδυσώπητου παρόντος.

Γράφεις κάτι αυτήν την περίοδο;

Η μαρμαρένια κόρη, το πρώτο διήγημα της συλλογής, οδεύει για ταινία μικρού μήκους σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Νάκου και με την Έφη Παπαθεοδώρου στο ρόλο της Βιργινίας, όλα αυτά αν βρεθούν οι ανάλογοι πόροι... Ας ελπίσουμε πως όλα θα πάνε καλά! Αυτό σημαίνει πως πρέπει να ασχοληθώ λίγο και με το σενάριο. Φυσικά, παράλληλα δουλεύω ένα νέο μυθιστόρημα αλλά έχει ακόμα μέλλον, σύμφωνα με την τεχνική μου πάντα... (Γέλια).

Αλέξανδρε, σ’ ευχαριστώ πολύ για το χρόνο σου και εύχομαι κάθε επιτυχία στα βιβλία σου.

Να ’σαι καλά, Άκη. Σε ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση. Εύχομαι επίσης κάθε δημοσιογραφική επιτυχία.
 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου